Wat doe je als iemand die zich – voor jouw gevoel – superieur opstelt tegenover jou, je zegt dat je beter met je geld om moet gaan? Of dat je gezonder moet gaan eten? In zo’n geval gooi je toch juist je kont tegen de krib? Je laat je toch zeker niet vertellen wat je moet doen door iemand die het zogenaamd allemaal zoveel beter weet dan jij?
Ik zie dit vaak gebeuren bij mensen met een kwetsbaarheid. Juist door hun kwetsbaarheid vertonen ze gedrag dat niet verstandig is. Ze geven geld uit dat ze niet hebben, eten ongezond of hebben moeite met de opvoeding van hun kinderen. Hulpverleners hebben onbewust de veronderstelling dat we deze mensen voorlichting moeten geven. We moeten ze vertellen dat het anders kan. Vervolgens verwachten we dat ze ander gedrag zullen vertonen.
Maar wat er in feite gebeurt, is dat mensen met een kwetsbaarheid vaak ervaren dat deze adviezen en tips komen van iemand met een superieure positie. Iemand die hier zogenaamd ‘voor door heeft geleerd’. Terwijl ‘zo iemand’ vaak persoonlijk niet écht weet hoe het is om is te weinig geld te hebben of om te dik te zijn. Iemand die zelf geen ervaring heeft met het hebben van een kwetsbaarheid. Kwetsbare mensen voelen zich hierdoor vaak het object van voorlichting. Dit terwijl ze echt niet gek zijn: ze weten vaak goed dat ze anders met geld om moeten gaan of gezonder moeten eten. Maar doordat iemand in een superieure positie hen hier nog eens extra op wijst zijn ze juist geneigd om de kont tegen de krib te gooien.
Maar wat kunnen we dan wel doen? Ik merk dat mensen met een kwetsbaarheid zich vaak wel willen laten beïnvloeden door mensen die echt van binnenuit weten hoe het is om met een kwetsbaarheid te leven. Die zelf in armoede hebben geleefd of weten hoe moeilijk het is om te gaan sporten als je in een depressie zit. Hun impact is vaak veel groter dan die van professionals die hun kennis ‘uit een boek op hebben gedaan’. Tips en adviezen van mensen die uit ervaring weten hoe lastig kwetsbaarheden zijn komen vaak geloofwaardiger over. Ze sluiten beter aan bij wat mensen met een kwetsbaarheid achten dat haalbaar is.
Mensen met een kwetsbaarheid weten vaak wel wat ze aan hun gedrag moeten of kunnen veranderen. Ze hebben iemand nodig die naast hen gaat staan. Iemand die zijn of haar eigen kwetsbaarheid kan laten zien en hiermee gelijkwaardiger en geloofwaardiger voelt. Iemand die niet de wereld vertegenwoordigt waar alles goed geregeld is, maar de wereld kent en heeft beleefd waarin niet alles van een leien dakje gaat. Pas dan kan je samen toewerken naar gedragsverandering.
Petra van der Horst
Kwetsbaarheid in de wijk
Vanuit kwetsbaarheid in de wijk biedt Petra o.a. workshops aan beleidsmedewerkers en professionals van welzijnsorganisaties. Bijvoorbeeld de workshop ‘Wie kan er een rol spelen bij het ondersteunen van kwetsbare wijkgenoten?’ (dinsdag 21 mei in Utrecht).
Tekeningen gemaakt door Schetstaal
Recente reacties